De UNO bar in Rijsel heeft een toog, gemaakt uit Lego. Er is een ‘Cultural Libertarian Center’ in diezelfde stad. En in Wazemmes kan je petanque spelen op de Place Casquette. Weetjes die we terugvinden op de USE-IT kaart van Rijsel. Die kaart is intussen aan een derde editie toe en een volgende is alweer in de maak. USE-IT is een internationale non-profitorganisatie die het maken van alternatieve kaarten voor jongeren aanmoedigt. “Niet-commercieel en gratis te verkrijgen”, dat zijn de regels, legt Lucie Dupont uit, die namens Interphaz het kaartenproject trekt.

Lucie is intussen ook al gestart met een groep enthousiastelingen in Doornik en wil ook in Kortrijk aan de slag. Daar was al een groep actief rond een alternatieve kaart, nu is het kwestie dit werk te heractiveren. Een job die Kortrijkzaan Brècht Soenen graag op zich neemt. Want zo werkt het ook: Interphaz gaat aan de slag met lokale trekkers.

Interphaz is niet aan haar proefstuk toe. De vereniging werkt aan participatieve stadsontwikkeling en organiseert bijvoorbeeld de biënnale van de cartografie, maar evengoed het “Festival des voyageurs alternatifs”, onlangs nog goed voor 500 bezoekers.

Stichter Stéphanie Bost staat aan het roer van Interphaz, dat 4 medewerkers en een resem freelancers en vrijwilligers telt. Ruim tien jaar geleden richtte ze de vereniging op, met als focus het werken rond ‘commons’ en het zoeken naar een andere manier van samenwerken tussen mensen. Ze werkte toen in Roemenië, waar ze een andere kijk kreeg op het Westen. “Ik ben altijd al geboeid geweest door de vraag hoe we middelen beter kunnen delen, hoe we ideeën samen kunnen ontwikkelen. En vooral ook: hoe we kunnen afstappen van een klassiek hiërarchisch model, hoe we horizontaler kunnen werken, een ander soort leiderschap ontwikkelen. Legitimiteit verwerven kan op veel verschillende wijzen.” Stéphanie ondernam in 2012 met haar man Sylvain Saudo een reis door Europa, op zoek naar alternatieven: ‘Sur la route des Utopies Réalistes’. “Die reis heeft me nog meer de ogen geopend”, zegt Stéphanie.

Intussen zijn een aantal van haar ideeën en interesses mainstream geworden. Overheidsorganisaties gaan meer en meer de weg op van participatie, burgers worden niet enkel als klanten, maar ook als volwaardige participanten beschouwd. “De plaats van de burger is de voorbije tien jaar inderdaad veranderd”, beaamt Stéphanie, die vaak vragen krijgt van overheidsorganisaties. Met Interphaz zet ze zich ook niet af tegen de overheid, maar wil ze complementair werken. “We moeten samenwerken met politici, vanuit burgerinitiatieven kunnen we tegelijk ook dingen aanbrengen en realiseren. Het gaat over dialoog, over wederzijds respect, over kennis delen.” Interphaz werkt net vanuit die drijfveer aan gebiedsontwikkeling en ‘commons’: samen de stad ontwikkelen. Interphaz staat voor Interface: verbinden is het motto.

En dat doet Interphaz op heel verschillende manieren: door educatief werk, een tentoonstelling over de commons of door te werken rond interculturaliteit. Veel formats worden gegenereerd, zoals bijvoorbeeld een “Université Populaire et Permanente de la Jeunesse” of ook de Parking-Day waarbij parkeerplaatsen voor een dag worden ingenomen door duurzame ecologische en sociale alternatieven.

“De stad beleven, leren en deelnemen”, dat zijn de drie poten van onze werking. Stéphanie heeft nog heel wat dromen voor Interphaz, hoewel zij zich ook nu al de vraag stelt over wie de activiteiten op de langer termijn kan voortzetten. “Een Interphaz ontwikkelen in het zuiden van het land, dat lijkt me wat”, zegt ze. Of ook dit project: het “Maison d’Europe et d’Ailleurs” zien ontstaan en groeien, een huis waar jongeren van over heel Europa op middellange termijn kunnen verblijven, een ontmoetings- en verblijfsplek, die ook een vitrine is voor Europa.

Een paar dagen na het gesprek in Rijsel zie ik Lucie opnieuw, als ze het vuur in het Kortrijkse netwerk rond de participatieve kaart USE-IT komt aanwakkeren. In Doornik ging  ze al met 20 mensen aan de slag. In Kortrijk hoopt ze nu hetzelfde. “De USE-IT kaart presenteert een gebied op een ongewone manier, met humor en met wat je als jongere echt wil weten.” Wat een aftastend gesprek zou zijn wordt een intense ontmoeting. Meteen wordt er gebrainstormd, gegrapt en gelachen. Het is aanstekelijk. “Stel je voor dat we straks drie kaarten hebben van de drie steden van de Eurometropool, dat we de kaartenmakers ook bij elkaar zouden brengen.” Eindeloos zijn de mogelijkheden als mensen de zaken samen willen aanpakken.

Bart Noels