Les nouvelles de la région transfrontalière – Nieuws uit de grensregio
408km – rit 4: Enghien – Rumes
Op het einde van Le Grand Tour trekken we langs de grenslijn van de Eurometropool, een tocht van 408 kilometer. Van Armentières tot Ruiselede, van Enghien tot La Bassée. Op zoek naar de verhalen in de periferie van onze grensregio. In deze etappe trekken we door het zuiden van Wallonie picarde, tot aan de Belgisch-Franse…
Edingen of Enghien
We rijden sedert het oversteken van de Schelde in Amougies al een hele tijd op Franstalig grondgebied. Toch vinden we in Flobecq naamborden met de extra vermelding van ‘Vloesberg’ en in Enghien staat de vermelding Edingen mee op de borden langs de weg. Dit zijn immers faciliteitengemeenten. Bij de afspraken rond de taalgrens in België (1963) is afgesproken dat een aantal gemeenten aan Vlaamse en Waalse kant hun inwoners ook in de andere landstaal moeten kunnen aanspreken. De Eurometropool telt heel wat faciliteitengemeenten: Mesen (Messines), Spiere-Helkijn (Espierres-Helchin), Enghien (Edingen), Comines-Warneton (Komen-Waasten), Mouscron (Moeskroen) en Flobecq (Vloesberg).
Lijnen door de regio
Vroeg in de ochtend passeren we twee belangrijke verkeersaders, de E429 en de hogesnelheidslijn Lille-Brussel. De E429 of de A8 is het resultaat van heel wat jaren studie- en lobbywerk. De snelweg kwam al voor in het autosnelwegenprogramma van 1960. Een snelweg van Brussel via Doornik naar Lille zou Wallonie picarde ontsluiten. Er was heel wat discussie over het tracé. Uiteindelijk is het eerste deel van de E429 pas in 1978 geopend. In de daarop volgende decennia werden stelselmatig stukken aangelegd en pas in april 2000 was de E429 voltooid.
De hogesnelheidslijn is een gelijkaardig verhaal. Bij de start van de Eurostar in 1994 was de hogesnelheidslijn nog niet in dienst. De Eurostar-treinen reden tussen Lille-Europe en Brussel via de gewone spoorlijnen. Pas in 1997 was de lijn helemaal klaar. Wallonie picarde kan er niet van profiteren, er is geen halte op het grondgebied. Regelmatig, tot op vandaag, duikt nog de vraag op naar een halte.
Château d’Attre
Het kasteel van Attre ligt er prachtig bij in de eerste herfstkou. Het dateert van 1752 en is gebouwd in Franse classicistische stijl. De Dender loopt door het kasteelpark. Iets verder van hier ligt Pairi Daiza, de bekende zoo. Dit park ligt op het voormalige domein van de cisterciënzerabdij van Cambron.
Chièvres
Je zou een reeks kunnen maken over rotondekunst in de Eurometropool. Hier in Chièvres geen kunst, wel een straaljager. Het vliegtuig verwijst naar de luchtmachtbasis die het kleine dorp domineert. Bij het binnenrijden word ik gekruist door Amerikaanse gepantserde sleeën die met zwaailichten wegstuiven. Chièvres bevindt zich dichtbij de Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE) in Casteau. Chièvres Air Base heeft als voorname taak de hoge piefen te vervoeren die daar werken. Ook de militairen van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) in Evere krijgen in Chièvres een lift.
Het vliegveld werd aangelegd door de Duitsers in de Eerste Wereldoorlog, kwam na de oorlog in Belgische handen en werd in de Tweede Wereldoorlog opnieuw gebruikt door de bezetter. Vanaf 1944 was de luchthaven in Amerikaanse handen, om vervolgens in 1947 een basis te worden van de Belgische luchtmacht. Sedert 1963 is de SHAPE eigenaar, met een aanzienlijke Amerikaanse aanwezigheid ter plekke. Foto’s nemen is verboden, dus moet het vanop een afstandje.
De gemeente Beloeil was sedert de veertiende eeuw in handen van de familie de Ligne. Die bouwde het kasteel door de eeuwen uit als een Waalse variant van Versailles, met imposante tuinen en waterpartijen die het oog richten naar de prachtige façade. De grote vijver is bijna een halve kilometer lang. Het gebouw dat je ziet op de foto’s is slechts een deel van het origineel. In december 1900 verwoestte een brand het kasteel. In de daarop volgende jaren is het kasteel helemaal opnieuw gebouwd naar de vroegere plannen.
Mer de Sable
Op de kaart klonk het veelbelovend: een zee van zand. Op basis van de beloftevolle naam zwenk ik in Stambruges af van de weg, richting bos. Je zou het in deze regio niet verwachten, maar dit was vroeger een heidelandschap. De ‘zee van zand’ is eigenlijk een voormalig meer dat in de tweede helft van de negentiende eeuw is drooggelegd.
Bernissart
Ik kom aan op het zuidelijkste punt van de Eurometropool. Bernissart bevindt zich in een buitenhoek van de Borinage, de voormalige Belgische mijnstreek die op haar beurt verbonden is met Le Bassin Minier ten zuiden van Rijsel.
Hier in Bernissart ontdekten mijnwerkers in 1878 de resten van prehistorische dieren. De beenderen van de ‘Iguanodon bernissartensis’ bevonden zich op een diepte van 322 meter. Aanvankelijk dachten ze dat het hard gesteende was, tegelijk namen ze een sterke moerasgeur waar. Maar liefst 43 dino’s lagen er samen, met vijfentwintig bijna volledige skeletten. Eentje daarvan is opgesteld in het Museum van de Iguanodon.
Het natuurpark van de Scheldevlakte
Het Natuurpark van de Plaines de l’Escaut is een grensoverschrijdend natuurgebied. Je kan er heerlijk wandelen. Ik ga even langs bij L’Escale forestière – Bon-Secours (Péruwelz), waar je een wandeling kan maken tussen de boomtoppen op een hoogte van 16 meter.
Le Grand Large
Le Grand Large, zo heet het meer van Péronnes. 45 hectare wateroppervlak waar het kanaal Nimy-Blaton-Péronnes op uitkomt. Deze waterweg vervangt het kanaal Pommerœul-Antoing, dat gebouwd was om steenkool te vervoeren naar de Schelde.
Kort voor de monding in de Schelde wordt het hoogteverschil van 18,10 m overwonnen door 2 sluizen. Ik kijk gefascineerd hoe een Nederlandse plezierboot bijna zes meter zakt in de immense sluis.
408 km rijden. Dat zorgt dat je bijna serietjes in je hoofd begint aan te leggen. Kunst op rotondes. Varianten van snelheidsremmers. Of watertorens. Hier alvast interessante exemplaren, uit Taintignies bij Rumes en uit Enghien, een eindje terug. Brutaliteit en een bol.
Rumes
Mijn laatste kilometers door Wallonie picarde cruise ik door de landbouwgemeenten ten zuiden van Tournai. Het is hier stil en vredig. In de verte lonkt de drukte van de metropool Lille.
In de laatste etappe gaan we de Frans-Belgische grens opnieuw over en maken we een trip door het zuiden en westen van de metropool Lille. En we gaan vliegen!
