Busabiclou is een bus waarin je zelf je fiets kan leren herstellen. De bus op gas houdt halt op evenementen en markten verspreid over de Oostkant van de metropool Rijsel. Een succes, zo blijkt na amper een jaar. “We hebben de wind in de zeilen”, zegt initiatiefnemer André Decoster, “Maar er is nog veel werk:…
Zaterdag, marktdag in Croix. Tussen de kramen met kleding en kip blèrt Mylène Farmer haar Désenchantée. Marktgangers kijken op als ze een bus zien staan met fietsen ervoor. “Dit is nieuw, wat doen jullie?”, vragen ze aan de medewerkers, bezig met een fietsherstelling. Een paar mensen staan te kijken, anderen zijn dan weer druk in de weer met kettingen, olie en banden. “Het is de eerste keer dat we hier in Croix staan”, zegt voorzitter van Busabiclou André Decoster, “De interesse is groot”, glundert hij. Met zijn bus Busabiclou en de gelijknamige vereniging deed hij al een vrij grote ronde van de Oostkant van de metropool Rijsel, goed voor 40 bezoeken in 2018. “Hier heeft de gemeente onze komst goed aangekondigd, dat doet veel. Maar toch, vandaag is een succes.”
Een man en zijn dochtertje schuiven aan. “Ik kan zelf wel wat herstellen, maar de dérailleur, daar kan ik niet goed mee overweg”, zegt de vader. De kinderfiets wordt op een haak gezet en de man gaat met de hulp van een hersteller aan de slag. Iets later bolt de fiets weer zoals het hoort.
Een andere man sleutelt geconcentreerd. We hebben het samen over het verschil tussen de Belgische en Franse fietscultuur. “Dit is geen land van fietsers”, zegt Sebastien Tarridec, “De auto is nog altijd koning op straat. Als fietser moet je heel assertief zijn en tegelijk voorzichtig. Maar het tij is aan het keren.” Sebastien woont tussen Croix en Roubaix. Hij heeft het achterwiel van een Decathlonfiets gehaald, een fiets die blijkbaar al wat jaren op de teller heeft. “Ik heb deze fiets kunnen recupereren en ik zet hem helemaal op orde. Ik zoek zelf graag uit hoe je dat doet, maar nu heb ik toch wat hulp nodig.” Opnieuw de dérailleur, blijkbaar toch het moeilijkste om af te stellen. Sebastien krijgt af en toe hulp, neemt gereedschap uit een doos met materiaal die klaarstaat voor alle herstellers.
Sommige mensen komen een fiets kopen. “Dat is op zich niet het uiteindelijke doel van onze werking”, legt André Decoster uit, “Ons doel is dat mensen zelfstandig hun fiets kunnen repareren. Maar we kregen de voorbije tijd zoveel fietsen, verwaarloosde fietsen die we weer konden optuigen. En dan zijn we ook beginnen verkopen.” Of dit geen concurrentie is met de bestaande fietsherstellers? “De mensen herstellen zelf, dat is ons streefdoel. En bovendien: concurrentie met wie? Roubaix telde vroeger 27 fietsateliers. Het laatste atelier sloot vorig jaar de deuren. En voor de rest is er Decathlon.”
André Decoster startte in 2017 met Busabiclou. De ingenieur heeft een achtergrond in ontwikkelingshulp en vrijwilligerswerk. “Ik stel vast dat in onze regio niet zoveel gefietst wordt. Het denken over mobiliteit moet hier nog uitgebouwd worden. Er zijn al initiatieven in de maak, dat is hoopvol. Er wordt nu al meer gefietst dan vroeger. Frankrijk heeft nu zelfs een fietsplan. We willen de fiets terug een plek geven in de stad. Ik ben onlangs nog in Kopenhagen geweest. Daar zie je wat het hier zou kunnen worden.”
“Soms heeft al of niet fietsen ook gewoon te maken met het feit dat een fietsherstelling niet vlot loopt. Iemand met een kapotte fiets, die wandelt niet meer dan twee kilometer naar een hersteller. Op een nacht kwam ik op het idee om zelf naar de mensen te gaan. Een mobiel atelier was de oplossing. Een atelier waar je zélf leert je fiets te herstellen.”
André liet het niet bij zijn nachtelijk idee en stichtte een vzw. Nadien zocht hij een bus. Een duurzaam exemplaar moest het zijn. “Die vond ik uiteindelijk in Nancy. Een bus op gas, dat vind je niet gemakkelijk. Dan rees de vraag hoe je die bus kon voltanken. Gelukkig heb ik toen hulp gekregen van Transpole, intussen Ilévia, waar je gas kan tanken.” Busabiclou kon de bus beginnen inrichten vanaf december 2017. In april vorig jaar kon de vereniging de eerste keer de baan op met het rijdend atelier. “Je weet toch wat dat is, een busabiclou? Dat is een oude fiets. En het is met die fietsen dat we aan de slag willen. Hier is veel armoede. Mensen kopen geen fiets van 400 euro.”
Het team van Busabiclou is intussen nog steeds in de weer met de vele bezoekers. Eén teamlid is vast in dienst, zijn collega’s zijn jonge mannen met het statuut van de ‘Service Civique’, een vrijwilligersjob die een opstap naar werk kan betekenen en waar een beperkte vergoeding aan vasthangt. “En daarnaast hebben we nog vrijwilligers die meegaan met de bus of helpen in ons atelier”, zegt André.
Bij het weggaan is het achterwiel van de fiets van Sebastien Tarridec opnieuw bevestigd aan zijn oude fiets. “Ik denk dat het nu weer goed loopt”, zegt hij tevreden, “Straks nog de banden erop en ik kan weer de baan op.”
Bart Noels