Dat ‘stormen’ mag je zowat letterlijk nemen. Het is snikheet in het lokaal waar een 25-tal studenten sociaal werk uit hogeschool VIVES en ISL – Institut Social de Lille – aan de slag zijn. Het is duidelijk: hier wordt intens gewerkt, gezweet en geploeterd, gedebatteerd, gewikt en gewogen, gefreewheeld en kritisch nagedacht, ideeën verworpen en toch weer opgepikt en ja, ook gelachen. Het is dag vier van een hele week grensoverschrijdende uitwisseling in het kader van het Interreg-project Habitat Défi- Jeunes.

De mogelijkheden over de grens leren kennen

Met dit project willen de onderwijsinstellingen VIVES, ISL en HELHa (Haute Ecole Louvain en Hainaut) samen met andere partners kwetsbare jongeren tussen 18 en 30 jaar in onze grensregio ondersteunen bij het zoeken én vinden van hun plek over de grens. Een letterlijke plek, in de vorm van huisvesting, of een figuurlijke plaats, in de vorm van een geschikte opleiding of job. Die zoektocht is zo al niet evident, zeker niet voor kwetsbare jongeren en al helemaal niet als ze zich willen settelen in een regio die niet hun thuisregio is. Ook jongeren- en welzijnswerkers zijn vaak niet thuis in de wetgeving, het ondersteunend kader,… aan de andere kant van de grens.

‘Met Habitat Défi-Jeunes willen we daarin verandering brengen’, geeft Ellen Vandenbogaerde, onderzoeker bij VIVES, mee. ‘De motiliteit moet hoger, we moeten ervoor zorgen dat meer jongeren zich de grensoverschrijdende ruimte eigen kunnen maken. We hebben daarvoor drie werkpakketten: één rond jobs, waarin de partners de instroom van kwetsbare jongeren in de internationale arbeidsmarkt helpen verbeteren. Eén rond mobiliteit, waarbij we een app ontwikkelen om jongeren wegwijs te maken in grensoverschrijdend leren, werken en wonen. En een laatste werkpakket rond opleiding. Tegen het einde van het project willen we in de opleiding sociaal werk bij ons en ook bij ISL en HELHa een grensoverschrijdende opleidingsmodule inbouwen, inclusief stages. Zo leren de toekomstige maatschappelijk werkers al meteen de mogelijkheden aan de andere kant van de grens kennen en kunnen ze jongeren grensoverschrijdend beter begeleiden.’

Basis voor grensoverschrijdende opleidingsmodule

‘Officieel ging het project in april dit jaar van start, maar het vraagt wel wat tijd om alles organisatorisch in stelling te krijgen, om de partners goed te leren kennen, de concrete acties af te bakenen,… Met een grensoverschrijdende week draaien we nu voor het eerst echt proef. Dit vormt de basis van wat later een volwaardige opleidingsmodule moet worden binnen sociaal werk, met internationale gastlezingen, grensoverschrijdende bezoeken aan best practices en vooral veel workshops waarin studenten over grenzen heen samen werken aan oplossingen.’

Zoals bij alle goede generale repetities, draait er hier en daar een mini-wieltje af: openbaar vervoer over de grens heen blijkt toch niet zo vlot, de tolktechnologie wil niet altijd mee en ook de digitale leeromgeving Toledo protesteert eventjes tegen de grensoverschrijdende context. Het peilen naar reacties bij de studenten zelf, komt ook maar moeizaam op gang. ‘Interessant’, klinkt het aan Vlaamse kant. ‘Enrichissant’, geven de Franstalige studenten mee. Maar bij het doorvragen wordt al snel duidelijk dat dit geen dooddoeners zijn om er zich snel mee van af te maken. Integendeel, het zijn reacties geïnspireerd door een intense, vermoeiende maar vooral verrassende leerweek.

“Geschrokken van de onwetendheid”

Het moet allemaal nog even bezinken, maar zowel de thematiek waarrond ze werken als de grensoverschrijdende aanpak heeft de studenten duidelijk geraakt.

‘We zijn toch wel geschrokken van de onwetendheid, aan beide zijden. De afstand is zo klein, en toch weten we precies meer over de andere kant van de wereld dan over onze buren net over de grens. Het is goed dat dit initiatief net wél focust op die dichte buren, we hebben nog veel van elkaar te leren.’

‘De taalbarrière is wel zwaar, dat hadden we onderschat. Je krijgt heel wat interessante inhoud mee en er zijn veel goede internationale sprekers, maar de Engelse vakterminologie is bijvoorbeeld niet evident en het is frustrerend als je voelt dat je niet alle finesses mee krijgt. Daar moeten we nog aan werken.’

‘Beleidsmatig zijn er precies wel wat verschillen. De ene regio werkt al meer bottom-up en pragmatischer dan de andere, maar vaak is dat ook historisch gewoon anders gegroeid. Er is wel overal een grote zorg om kwetsbare jongeren een tweede kans te geven, dat zie je en dat voel je bij de praktijkbezoeken. Vanuit welke achtergrond de jongeren ook komen, er zijn in elke regio heel wat initiatieven die hen ondersteunen om hun leven op de rails te krijgen. We willen daar graag aan meewerken.’

De woorden ‘interessant’ en ‘enrichissant’ klinken na die insteek ineens veel minder vlak. Zeker als de studenten daarna, ondanks de vermoeiende vier dagen die ze al achter de kiezen hebben, toch weer enthousiast in groep gaan discussiëren om hun mindmap met ideeën voor een betere motiliteit bij kwetsbare jongeren op punt te stellen. En op punt moet die, want tijdens de laatste dag van de grensoverschrijdende week moeten ze de mindmap aan hun collega-studenten presenteren. Er hangt dus enige nervositeit in de lucht. Gelukkig is er na de presentatie ook een afsluitend ‘world café’ voorzien, waarin het ongedwongen netwerken wordt over taal- en andere barrières heen.

Conny Van Gheluwe

Habitat Défi-Jeunes is een project i.k.v. Interreg Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen. Meer info vind je terug op: www.habitat-defi-jeunes.eu.