In 2012 was De Kortrijkse Schouwburg in het kader van het Interreg-project Transdanse op zoek naar partners in crime net over de grens. Ze kwamen terecht bij Magalie Mattana, leerkracht in Ecole Jules Michelet in Roubaix en brachten haar in contact met Pol Coussement. De verschillen bleken groot: Magalie houdt van het pedagogische, het strikt-lineaire werken naar een resultaat toe. Pol is artiest pur sang en zoekt de chaos op om tot een creatie te komen.

De gelijkenissen bleken gelukkig nog veel groter: als ‘zot zijn’ slaat op naïviteit, op een onwrikbaar geloof dat je de wereld een beetje beter kan maken, dan zijn zowel Magalie als Pol elk op hun manier meer dan zot. Hoe verschillend van karakter en aanpak ook, de waarden waarvoor ze gaan en staan, zijn dezelfde. Samen willen ze in een kwetsbare buurt een thuishaven creëren, waar jongeren in alle ongedwongenheid terecht kunnen om hun creativiteit, durf en ondernemerszin te ontdekken.

Transdanse was daarin een eerste stap. Een verkenning tussen een schoolse en een artistieke omgeving en tussen twee regio’s die amper twintig kilometer uit elkaar liggen. Een verkenning die erin slaagde om een en ander los te weken in Roubaix. Bij de deelnemende jongeren, uiteraard, maar ook in hun omgeving. Magalie: “De mama’s wilden bijvoorbeeld zelf ook wel eens kennismaken met hedendaagse dans. En de kinderen wilden ook graag buiten de klas blijven dansen, maar vonden niet meteen hun ding in het traditionele vrijetijdsaanbod in Roubaix. Het werd stilaan evident dat één project niet meer genoeg was. We moesten méér doen om een antwoord te kunnen geven op de sociaal-artistieke vragen van de buurt.”

Met de morele steun van ouders en supporters en de financieel-organisatorische steun van Le Gymnase (Centre de Développement Choréographique National), van de stad Roubaix, Ecole Jules Michelet en Ballet du Nord, konden Magalie en Pol in 2016 van start gaan met de danscompagnie Miroir d’Eux. Een danscompagnie waarbij, zoals Pol aangeeft, “de artistieke creatie voorop staat, gemaakt en gedragen door de dansers en met respect voor de context waarin de jongeren werken. We komen niet zomaar even binnen in de buurt, doen ons ding en vertrekken dan weer. Neen, we engageren ons, samen met de buurt.”

Het was even wachten of de stap van het schoolse en het ‘moeten’ naar de vrijetijdsomgeving, waar jongeren zich vrijwillig voor dans engageren, wel zou lukken. Ondertussen is die schrik weg. Miroir d’Eux en vooral de jonge dansers en hun buurt, hebben een heel traject afgelegd.

Pol: “Er zijn maar weinig andere jongeren die kunnen zeggen dat ze zowel op het podium in de Singel in Antwerpen hebben gestaan als in Le Colisée in Roubaix. Bij evenementen zoals Les Petits Pas is iedereen paraat: de jongeren dansen niet alleen, maar zij en hun entourage zorgen ook voor het onthaal en de kassa, de voor- en nabespreking,… Klassiek ballet was in de wijk eerst onbespreekbaar, maar nu zijn ze trots als jongeren op auditie mogen bij Ballet du Nord. En waar de drempel naar Le Gymnase eerst te hoog bleek, zijn er toch al een paar treden weggehaald en lopen de buurtbewoners er al eens binnen.”

Ook het pedagogische en het artistieke zijn naar elkaar gegroeid. Pol: “Ik sta nu gewoon mee op de kalender van het onderwijspersoneel. Voor het pedagogische team ben ik een echte collega geworden.” De pedagogische appreciatie blijkt uit de steun die Miroir d’Eux krijgt vanuit het onderwijs en de inspectie. En de artistieke waardering blijkt onder meer uit het feit dat Le Gymnase hen als best practice naar voren schuift op het nationale plateau van danswerkplaatsen.

De reden voor het succes is simpel volgens Magalie: “De jongeren geven zich voor de volle 100% omdat het van henzelf komt. Dat steekt ook in de naam van Miroir d’Eux: het is een weerspiegeling van de jongeren en van wat zij allemaal kunnen. Pol is geen pure choreograaf, hij geeft om de dansers. Hij wil de mens achter de danser ontdekken en zijn/haar talent naar boven halen.” Pol bevestigt: “We willen graag kleine steentjes verleggen in het leven van de jongeren. Zorgen dat ze er dankzij dans sterker op worden, meer durven en zaken ondernemen.”

De jongeren zelf bekijken het allemaal niet zo filosofisch. Voor hen is Miroir d’Eux gewoon Pol en Magalie. En zij zijn ook de reden waarom ze naar Miroir d’Eux komen en blijven komen. Rania (11 jaar) zegt het zo: “Ik zing en dans heel graag en ik wou graag bij juffrouw Magalie blijven. Elders zou het zo leuk niet zijn en zou ik meer schrik hebben, maar bij Pol en juffrouw Magalie is dat anders. We dansen nu ook samen als één groep, de jongens en de meisjes, we staan niet meer apart.”

Ook voor Chloe (17 jaar), die erbij was van in het begin met Transdanse, heeft het project heel wat opgeleverd: “Ik vond het in het begin maar bizar. Maar dat is stilletjes aan veranderd. We durfden ons meer openstellen en uitdrukken. Ik hou ook van Pol en de manier waarop hij lesgeeft. Hij babbelt en lacht samen met ons. Er is geen barrière, we kunnen gewoon onszelf zijn.” En meer moet dat dus echt niet zijn. Tijdens het interview komen de jongeren op hun eentje of in groepjes van twee, drie binnensijpelen en staan ze apart een beetje te kletsen. Tijdens de repetitie na het interview zie je ineens een hechte groep dansers, die enthousiast opgaan in het dansen en de muziek en er ook geen schrik voor hebben om feedback te geven of te krijgen. Een artistieke thuishaven zoals het zou moeten zijn, helemaal echt hier in Roubaix.

Conny Van Gheluwe

Wie de jongeren en de bezielers van Miroir d’Eux wil leren kennen, kan even snuisteren op de website www.miroirdeux.fr, of nog beter: het enthousiasme van de jongeren meemaken tijdens La Nuit des Arts in Ateliers Jouret, 13 rue de l’Hospice, Roubaix (van 18:00 tot 20:00, om het half uur).