Mijn dorp

Terwijl de laatste bezoekers naar huis gaan en de nacht valt, blijft er achteraan in de bibliotheek van Dunkerque een vreemd licht branden. Een handvol geïnteresseerden neemt er plaats. Twee keer per maand, van oktober tot maart, wordt de bibliotheek omgetoverd tot een cinemazaal.

Op het programma staat de film Mon village van Alwa Deluze. Castagnède, een dorpje met minder dan 200 inwoners gelegen in het hart van Occitanië, verbaast door de sterke dynamiek van zijn burgers, die tot alles bereid zijn om het resterende patrimonium te behouden.

Castagnède is een verrassend, adembenemend mooi dorp. Die schoonheid contrasteert met de weinige overheidsgebouwen die in bouwvallige staat verkeren. Door het dorp loopt slechts één weg. Deze universele film schotelt ons een eenvoudige vraag voor: wat is de toekomst van het platteland?

Herkenbaar?

De prachtige film “Mon village” bezondigt zich op geen enkel ogenblik aan clichés of stereotypen. Integendeel, de film belicht op correcte wijze de uittocht uit de dorpen naar de grote steden en staat stil bij de kracht van de burgerdynamiek.

Castagnède betaalt een grote prijs voor de aantrekkingskracht van de omliggende grote steden. Dit thema lijkt overal herkenbaar, denken we maar aan de de situatie in onze contreien: veel mensen verlaten dorpen en kleinere steden en trekken naar grote steden zoals Lille.

“De vergelijking met Vlaanderen gaat slechts gedeeltelijk op”, verduidelijkt Filip Boury uit Ieper, een stad in de Westhoek. Naar Vlaamse normen is dit een landelijke streek, die toch al behoorlijk verstedelijkt is in vergelijking met echt rurale gebieden in Frankrijk. De Provincie West-Vlaanderen strijdt al vele jaren tegen de aantrekkingskracht van de Vlaamse Ruit, een stedelijk kerngebied rond de grootstedelijke gebieden van Gent, Antwerpen, Leuven en Brussel. De bevolking uit de omliggende provincies (Limburg en West-Vlaanderen) neemt niet toe en vergrijst, en er zijn meer vacatures in de kleine dorpen. Enerzijds stellen de bezoekers en de bewoners de rust op prijs, maar anderzijds verlangen ze ook naar de stad.

De regio rond Tournai hangt tussen stedelijk en ruraal gebied, maar scoort vrij hoog op het vlak van dynamiek en bevolkingsdichtheid in vergelijking met het zuiden van Wallonië. In de Ardennen zijn er heel wat gemeenten met minder dan 25 tot 50 inwoners per vierkante kilometer, m.a.w. tien keer minder dan in Wallonie picarde. De grensregio nabij Tournai is dichtbevolkt, met steden en gemeenten zoals Estaimpuis, Comines-Warneton en Mouscron. De gemeenten met de laagste bevolkingsdichtheid (ongeveer 80 inwoners per vierkante kilometer) liggen eveneens in het noorden en het oosten van Wallonie picarde; deze dorpen zijn vergelijkbaar met die van de Westhoek in Vlaanderen.

Les Saprophytes

Na het bekijken van de film ging een collectief van (landschaps)architecten Les Saprophytes – een verwijzing naar de kleine paddenstoelen die zich voeden met dode organismen – het gesprek aan over de toekomst van onze steden en dorpen. “Wanneer de inwoners begrepen hebben dat ze zelf actoren kunnen worden van hun leefomgeving, dan pas zullen de regio’s echt toebehoren aan de mensen”, aldus Melia Delplanque, die het collectief vertegenwoordigt. “De inwoners moeten zelf beseffen dat ze de controle over hun leefomgeving kunnen overnemen.”

Tijdens de bespreking verwees men naar de vele reeds bestaande initiatieven. Opvallend is dat men in bepaalde steden het “dorpse leven” wil herinvoeren, maar dan binnen een stedelijke context: pakketten met seizoensgroenten en -fruit, stadsmoestuinen …

De toekomst

Wat zet mensen ertoe aan de stad te verlaten en zich te vestigen in een dorp? Er werden tal van argumenten naar voren geschoven: economische redenen, familiale redenen, een grotere bewustwording enz. Men stelde zich ook de vraag of het zin had om die dorpen koste wat het kost in stand te houden, waarbij men weigert de evolutie te aanvaarden die zich in onze regio’s manifesteert?

Dit zijn essentiële vragen die we ons stellen en die de bezorgdheden van elkeen soms niet weergeven, ook al is dat cruciaal voor de toekomst … Het volstaat het aantal aanwezig die avond te tellen. Castagnède, Brunehaut, Willems, Brugelette, Boeschepe, Celles, Chemy, Mesen …. kleine maar grootste dorpen!

Magalie Chojnicki-Mattana, Eurometropolis News

Reportage tot stand gekomen in samenwerking met het Agentschap van de Eurometropool Lille – Kortrijk – Tournai.

Info

http://www.les-saprophytes.org
Teaser documentaire Mon village: https://www.youtube.com/watch?v=JaFrE9q7w2s http://www.film-documentaire.fr/4DACTION/w_fiche_film/9674_1

VERSION FR