Setting is essentieel

De 300 deelnemers kwamen van overal, waarbij een groot aantal deelnemers uit de regio Doornik. Co-construire is een initiatief van het Centre Régional D’initiation à l’Environnement (CRIE) uit Moeskroen, Wap’s Hub (Hub des Créatifs de Wallonie picarde) en Culture.wapi (Agence culturelle de Wallonie picarde). Zoals het hoort in cocreatieve constructies gaat het om een open en horizontale structuur, waar je zelf aan kan bijdragen.

Samenwerken gaat over een setting. Dat heeft Co-construire goed begrepen. Een dynamische interactieve website waar deelnemers zelf actief invulling aan geven. Een mooi vergadergebouw – Saint Luc in Doornik – met ruimtes om te praten, te rusten en te denken. En een bar, cruciaal voor de interactie. Dit blijkt ook uit de eindconclusies van de meerdaagse ontmoeting: een actieve en open mindset van de deelnemers en een goede setting zijn cruciaal voor het welslagen van cocreatie.

Concreet, op mensenmaat

“Kan collectieve intelligentie de wereld redden?” Dat was de beginvraag van de openingssessie op het festival. “Ja”, klonk het antwoord, opgebouwd in een sessie waarin meer dan 120 deelnemers in discussie gingen, aanvankelijk in groepjes van 3, vervolgens 6, 12 en 24. Een ‘ja’, maar wel met de nodige zin voor realiteit. “We moeten het concreet houden. En op mensenmaat.” Dat is ook hoe de meeste cocreatieve praktijken aan de slag gaan. Het gaat niet om de grote verhalen, het gaat om kleine praktijken die reëel inbreken in het alledaagse.

“We moeten het concreet houden. En op mensenmaat.”

Zo maken de Brusselaars van BEEScoop hun eigen supermarkt. De producten komen van lokale boeren en producenten, die een eerlijke prijs krijgen voor hun waren. De supermarkt wordt beheerd door een collectief. Een coöperant engageert zich om 3 uur per maand voor de coöperatieve supermarkt te werken. Het gros van de taken wordt door de leden verzorgd: rekken aanvullen, kassa, schoonmaken, onderhoud, … Soms leidt cocreatie ook tot grote infrastructuur. Dit illustreert OpenStreetMap, online cartografie waarbij iedereen kan mee helpen. Op die manier behoren de gegevens tot de gemeenschap, in een niet-commerciële context. Maar het kan ook op heel kleine schaal, zo blijkt uit de praktijk van L’îlot Madame in Doornik. In dit stedelijk reconversieproject worden bewoners stelselmatig meegenomen in het schrijven van een verhaal voor de wijk. Zo presenteerde co-construire een heel aantal cases. Bevattelijk, eenvoudig en vaak tot stand gekomen met vallen en opstaan.

En in de Eurometropool?

Een initiatief als co-construire is uniek in de Eurometropool. Het is dan ook interessant dat er plannen zijn om op een volgende editie nog wat meer over lands- en regiogrenzen te kijken. En dan merken we toch wat verschillen in het grensoverschrijdende werkveld. In Frankrijk en Wallonië is er bijvoorbeeld een sterk ontwikkeld verenigingsleven dat werkt aan duurzame en sociale inclusieprojecten, en dat onderliggend cocreatieve methodieken hanteert. In stedelijke of regionale festivalformules presenteren ze zich vaak samen.

Ook in Vlaanderen zijn er dergelijke netwerken en initiatieven, maar vaak zijn die thematisch afgelijnd. Men gaat zich eerder thematisch organiseren, binnen een context van ondernemen, cultuur, welzijn,… waarbij de cross-overs vaak nog beperkt zijn. Af en toe raakt dit doorbroken, zo was er bijvoorbeeld een paar jaar geleden in Roeselare een Hartslag-festival waarop cocreatieve en duurzame initiatieven zich samen presenteren. Of neem Buda Kunstencentrum dat een festival hield rond “What’s the matter with cooperation”. Kleinschalige initiatieven als Bolwerk en De stuyverij combineren duurzaamheid, sociale inclusie en een cocreatieve aanpak in hun werking. Ook op de schaal van de Eurometropool begint stilaan iets te roeren. Het Forum van de Eurometropool, de verzameling groepen en mensen die het middenveld vormen, experimenteert al een vol jaar met cocreatieve methodieken om de agenda en de bijeenkomsten vorm te geven.

Op naar de tweede editie

De proces-insteek van Co-construire is een goede aanvulling op de vele conferenties en bijeenkomsten die er al zijn. Cocreatie als werkwijze en ‘mindset’ is immers in vele contexten vandaag een hot topic: niet enkel in de wereld van duurzame alternatieven, maar ook bij overheden en in de ondernemerswereld. Door deze insteek als thema van een festival te nemen worden thematische en sectorale cross-overs misschien veel eenvoudiger te realiseren. “Tot binnen 2 jaar” klonk het op het einde van co-construire. Wij kijken alvast uit naar een volgende editie.

Tekst: Bart Noels, Eurometropolis News
Foto: Facebook Co-Construire

Reportage tot stand gekomen in samenwerking met het Agentschap van de Eurometropool Lille – Kortrijk – Tournai.

VERSION FR